تاریخچه

شیراز در گذشته در چند دوره به شرح زیر پایتخت ایران بوده است.

1-دوره دیلمیان

شیراز در زمان علی(عمادالدوله)و حسن (رکن الدوله)و عضد الدوله دیلمی( از سال 322تا 372ق)پایتخت بوده است.عضدالدوله به آبادی شیراز پرداخت و بناهایی نو در آن ساخت.در دوران فرمانروایی او شهرکی به نام "گرفناخسرو"بازاری طولانی ،کاخی با کتابخانه ای بسیار غنی ،بیمارستان عضدی ،نخستین بنای بقعه علی بن حمزه (ع)،قنات رکن آبادی و بنای گهواره دید و ...ساخته شدکه برخی از آنها برجای مانده است.

2-دوره اتابکان

شیراز در این دوره نیز پایتخت بوده است.اتابکان در آبادانی این شهر کوشیدند.ساخت تخت قراچه (باغ تخت کنونی)،بازسازی باروی شیراز ، بنای چند بازار،آب انبار ،مدرسه ،بیمارستان و کاروانسرا ،بنای نخستین بقعه بر مزار حضرت شاهچراغ (ع)و بنای آجری آبش خاتون از آثار این دوره است .قنات زنگی و مسجد نو از آثار برجای مانده دوره اتابکان  است.

3-دوره پادشاهان آل اینجو و آل مظفر

شیراز در دوران این سلسله ها نیز پاتخت بود.از آثار عمده این دوران می توان به بازسازی باروی شیراز،بنای کاخی در صحرای جعفر آباد ،بنای مدرسه مسعودیه ،ساخت بنای خدای خانه در صحن مسجد جامع عتیق،بازسازی بقعه شاهچراغ به دست ملکه تاشی خاتون و ساخت بنای نخستین آرامگاه شاه شجاع اشاره کرد.

4-دوره زندیه

شیراز در زمان پادشاهی کریم خان زند (1164-1193 ق )به پایتختی برگزیده شد.کریم خان برای آبادی شیراز بسیار کوشید .بازسازی باروی شهر ، رسیدگی به دوازه های شهر ساخت بازار وکیل مسجد وکیل،حمام وکیل،آب انبارهای وکیل ،ارگ کریم خانی ،ساختمان کلاه فرنگی(موزه پارس)ساختمان دیوانخانه ،تکیه هفت تنان ،بازسازی مزار شاعران و بزرگان شیراز ،رساندن آب رکن آباد به شیراز و پدید آوردن باغ های سرسبز از کارهای بی مانند کریم خان زند در شیراز است .

5-القاب و عناوین شیراز

از سده ششم هجری قمری به بعد شاعران ،حکمرانان و دولتمردان نامی براین شهر گذاشتند از کهن ترین عنوان ها و لقب ها می توان به مملکت سلیمان (سده ششم)،ملک سلیمان (از سده ششم به بعد)تختگاه سلیمان ،دارالملک ،دارالعلم (1066ق) دارالفضل (سده دوازدهم )اشاره کرد.در لابه لای متون فارسی و تاریخی نیز شیراز را به نام های گوناگونی خوانده اند،شهر عرفان ،شهر شاعران ،دیار شاعران،دیار عاشقان ،شهر گل و بلبل ،مدفن سعدی ،تربت حافظ ،دیار حافظ،مهد عشق ،شهر عشق،نیک مردان ،شهر راز،خال رخ هفت کشور از نام های شیراز بوده است و اکنون نیز پایتخت فرهنگی ایران و دومین شهر ادبی جهان ،سومین شهر مذهبی ایران و سومین حرم اهل بیت (ع)نامیده میشود.